ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ

ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ

Ο μεγαλύτερος σοφιστής και από τους μεγαλυτέρους φιλοσόφους της αρχαιότητας ήταν ο Πρωταγόρας από τα Άβδηρα της Θράκης (480 – 411 Π.Κ.Ε.). Σύγχρονος του Δημόκριτου, από τ' Άβδηρα επίσης, ο Πρωταγόρας, κορυφαίος της Σοφιστικής, ο οποίος αφού γύρισε και δίδαξε τους νέους σε όλο τον ελληνικό κόσμο της εποχής του, (490-420 Π.Κ.Ε.) κατέληξε στην Αθήνα όπου και ανέπτυξε περισσότερο τις ιδέες του κερδίζοντας τη φιλία του Περικλή και του Ευριπίδη, στα δράμα τα του οποίου φαίνονται οι επιδράσεις του.

Γνωσιοθεωρία

Με τον Πρωταγόρα εισάγεται το ρεύμα του σχετικισμού και του υποκειμενισμού στην φιλοσοφία. Ο Πρωταγόρας πίστευε ότι η γνώση δεν προσδιορίζεται αντικειμενικά, αλλά με τις αισθήσεις. Άρα, γνώση είναι ό,τι αντιλαμβανόμαστε πως αποτυπώνεται στις αισθήσεις μας. Ο Πρωταγόρας εισήγαγε και την έννοια του «ανθρωποκεντρισμού», λέγοντας ότι: «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος». Η έκφραση αυτή σημαίνει ότι ο άνθρωπος αποτελεί μέτρο της αλήθειας και της γνώσης και γι’ αυτό κάθε υποκειμενική άποψη για κάποιο θέμα έχει την άξια της. Οι απόψεις του, όπως και αυτές του Σωκράτη, σκανδάλισαν τους Αθηναίους και κατηγορήθηκε από τον Πυθόδωρο για αθεΐα. Μαρτυρείται πως τα βιβλία του κάηκαν δημόσια στην αγορά και ο ίδιος καταδικάστηκε για αθεΐα. Για να αποφύγει τα χειρότερα ο Πρωταγόρας διέφυγε προς τη Σικελία. Όμως, το πλοίο που τον μετέφερε ναυάγησε και ο ίδιος πνίγηκε.

Ηθική

Άλλος στόχος της διδασκαλίας του είναι η μόρφωση των νέων και η αρετή ως μέσον για την πολιτική δράση. Ο Πρωταγόρας πιστεύει ότι η αρετή μπορεί να διδαχθεί, αρκεί ο άνθρωπος να είναι κατάλληλα προικισμένος από τη φύση και να επιμείνει στην άσκησή της αρετής, πράγματα δηλαδή που μέχρι σήμερα παραμένουν απαρασάλευτα για τη δύναμη της αγωγής και χάρη σ' αυτήν η ανθρωπότητα προχωρεί σε ανώτερα στάδια πολιτισμού. Είναι επίσης από τους πρώτους ο Πρωταγόρας που αντιμετώπισε με κριτικό πνεύμα την ύπαρξη του Θεού θεωρώντας ότι εμπόδιο για τη γνώση του είναι «η αδηλότητα των θεών και η βραχύτητα του ανθρωπίνου βίου».

Εργασία

Ο Πρωταγόρας ήταν πιθανόν ο πρώτος δάσκαλος που δίδασκε με ανταμοιβή και ήταν ξακουστός για τα υψηλά δίδακτρα που χρέωνε. Οι μέθοδοι διδασκαλίας ήταν πρόδρομοι των σημερινών διαλέξεων και είχαν ως περιεχόμενο ανάλυση ποιημάτων,συζητήσεις για τα νοήματα και τις σωστές χρήσεις των λέξεων και γενικούς κανόνες ρητορικής. Οπως είναι φυσικό οι μαθητές του ήταν πλούσιοι και οικονομικά ευκατάστατοι Αθηναίοι με κοινωνικό υπόβαθρο.

Η μεγαλύτερη πηγή για τον βίο του Πρωταγόρα παραμένει ο αντίπαλός του ο Πλάτωνας.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια